راه حل نفوذ ویروس در سیستم تهویه مطبوع چیست؟!

ویروس و گردش آن در سیستم تهویه مطبوع

سیستم های مرکزی تهویه مطبوع، هوا را در کل یک ساختمان در حال گردش نگه می دارند. در عین حال که بعضی از سیستم ها هوای آزاد را به داخل خود راه نداده و فقط هوای مصرف شده در محیط را تحت فرآیندهای پاکسازی قرار می دهند. هنگام مواجهه با بیماری های خاص و اپیدمی، نمی­توان به چنین سیستمی اعتماد بالایی داشت. در این صورت هوای یک اتاق، به هوای اتاق های دیگر نیز کشانده می شود. بنابراین برای جلوگیری از این کار، یا باید ویروس یا سایر میکرو ارگانیسم های بیماری زا را به داخل سیستم راه نداد یا آن را غیر فعال کرد و اجازه ورود به سیستم تهویه را به نوع غیر فعال آن داد. با این کار، در حقیقت ویروس در هر حالتی در هوا وجود داشته و وارد سیستم تهویه مطبوع می شود، اما قادر به فعالیت نیست. همانگونه که در حالت های گوناگون مبارزه با ویروس، غشای بیرونی ویروس از بین می رود یا ساختار آن متلاشی می شود تا ویروس نتواند به تولید مثل و فعالیت بپردازد.

نحوه رفتار سیستم تهویه با ویروس چگونه است؟

سیستم‌های تهویه مطبوع به تنهایی قادر به کنترل هوا و از بین بردن ریسک انتقال ویروس‌ها یا سایر میکروارگانیسم‌ها نیستند. بنابراین برای بهبود دادن عملکرد سیستم تهویه مطبوع، باید از عواملی جانبی کمک گرفت که در مواقع مختلف به طرق مختلف انجام می شوند.

اما در اولین مرحله؛ برای اینکه اساساً از نفوذ ویروس به سیستم تهویه جلوگیری شود، باید در نظر داشت که سیستم تهویه از چه نوعی است. اگر سیستم تهویه مطبوع از انواعی باشد که همان هوای مصرف شده را به خود وارد کرده و دوباره پس از انجام فرآیندهای تهویه و مطبوع سازی همان را بدون تصفیه گردن به محیط وارد می کند، در چنین سیستمی نمی­توان انتظار داشت که ویروس وارد سیستم نشده و انتقال داده نشود.

برای کنار آمدن با همچین مشکلی، لازم است که هوای تهویه شده توسط سیستم، با هوای تازه ترکیب شود. برای همین، بهتر است که پنجره یا حتی پنجره‌هایی باز شوند تا هوای تازه جریان یابد.

برای تهویه بهتر، لازم است که دو پنجره مقابل هم باز شوند تا جریان هوا ساخته شود و ویروس ها تا حد ممکن از فضا خارج شده و تجمع نکنند. اگر دو پنجره وجود نداشت، می شود از پنکه برای ایجاد جریان هوا استفاده کرد.

علاوه بر اینکه برای تجمع نکردن ویروس در محیط، باید اطمینان حاصل کرد که سیستم تهویه با بالاترین ظرفیت خود و در تناسب با محیط در حال فعالیت است.

بیشتر بخوانید: دسته بندی انواع سیستم تهویه مطبوع براساس سیستم تهویه

اما به طور کلی فارغ از بهبود عملکرد سیستم برای تجمع ویروس در محیط، باید دانست که چه سیستم هایی که هوای تازه را به هوای اتاق وارد می کنند و چه آنهایی که مهمان هوای مصرفی را دوباره و دوباره به مصرف می رسانند، هر دو با ورود ویروس ها مواجه می شوند. حتی با وجود باز گذاشتن پنجره ها و ساختن جریان هوا، باز هم ویروس در محل وجود خواهد داشت. روش بعدی برای جلوگیری نفوذ ویروس به سیستم تهویه مطبوع این است که اساساً ویروس در محل کشته شود. استفاده از اشعه UV یا ماورا بنفش، ویروس ها را در محل می کشد. اما طبیعتاً این کار در بازه ای طولانی مدت جواب نخواهد داد. با ورود هر مراجعه کننده، این ضدعفونی از بین رفته و دوباره احتمال وجود ویروس در محل بالاتر می­رود.

ضدعفونی کردن هوای اتاق یا محل با اشعه ماورا بنفش به این صورت است که مقدار مشخصی از اشعه ماورا بنفش به هوا تابانده می شود. برای سهولت کار و بالاتر بردن کارآمدی، هوا را به وسیله یک پنکه یا هر وسیله دیگری که باعث تولید جریان شود، به جریان می اندازند تا ملکول های بیشتری از هوا در معرض اشعه ماورا بنفش قرار بگیرند و ویروس ها غیرفعال شوند. یک لامپ ماورا بنفش نیز هنگامی که با هوا تماس پیدا کند همان کار را انجام خواهد داد.

راه سوم برای از بین بردن عملکرد ویروس در هوا و وارد نشدن آن به سیستم، استفاده از تصفیه کننده های هوای قابل حمل است. این دستگاه ها به صورت خانگی ساخته شده اند و برای محیط هایی مناسب هستند که امکان تهویه و تصفیه هوا در آنها وجود ندارد. در عین حال با توجه به میزان رفت و آمد در محیط، ابعاد فضا و کاربری آن، می توان دستگاه های متفاوتی را انتخاب نمود.

برای جلوگیری از ورود ویروس به این سیستم، باید از فیلترها استفاده کرد. بسته به اندازه ویروس ها که قطری با چند نانومتر دارند، می توان از انواع فیلترها کمک گرفت. اما واقعیت این است که با این اندازه قطر، تنها فیلترهای محدودی هستند که می­توانند ویروس را به دام انداخته و از ورود آن به سیستم های تهویه مطبوع جلوگیری کنند.

فیلترهای مورد استفاده برای جلوگیری از نفوذ ویروس به سیستم تهویه کدام­ند؟

گروهی از این فیلترها هپا یا HEPA نامیده می شوند و در مراکز بهداشتی درمانی از ملزومات سیستم ها به شمار می آیند. چرا که اگر در این مراکز، ویروس وارد ساختمان سیستم شود، نه تنها روند درمان را قطع، بلکه سرعت پخش را نیز شدت می بخشد. فیلتر هپا از ترکیب الیافی شامل الیاف های فایبرگلاس، پوشال، حصیر و پنبه است، بنابراین فیلتر تراکمی از انواع بافت ها را درون خود جای داده است. میزان عملکرد فیلتر هپا در جلوگیری از ورود ویروس به داخل سیستم تهویه از 85 درصد تا 99.99 درصد تعریف شده است.

فیلتر بعدی، فیلتر ماورابنفش یا UV است. این فیلتر ویروس ها را از هوا حذف نمی کند، بلکه با از بین بردن ساختار، در واقع عملکرد ویروس را مختل می­کند. بنابراین باز هم خود ویروس وارد سیستم تهویه خواهد شد، اما فعال و زنده نیست و عملاً خطرناک محسوب نمی شود.

توجه به ایمنی سیستم تهویه و بازنگری عملکرد آن

مواردی نیز وجود دارند که به خود ساختمان سیستم تهویه باز می گردند تا از ورود ویروس به آن جلوگیری شود.

به طور مثال، سایت معتبر CDC یا مرکز کنترل و پیشگیری بیماری اعلام کرده است که برای جلوگیری از ویروس یا سایر میکرو ارگانیسم ها به سیستم:

• لازم است که دریچه ورودی دقیقاً صاف و سر جای خود نصب شود و هیچ شکافی را میان کانال ورودی و سقف یا دیوار باز نگذاشته باشد.
• اگر ترموستات سیستم روی حالت اتومات است و بسته به نیاز محیط و تشخیص خود سیستم روشن و خاموش می شود، هنگام دیدار و بالا رفتن تعداد حضار، ترموستات حتماً روی حالت روشن قرار داده شود.
• فیلتر هر سه ماه یک بار تعویض شود.